«Οὐδέν μητρός εὐσπλαγχνότερον καί τοῦτο λέγω, ἵνα τιμᾶσθαι νομοθετήσω τάς μητέρας»
(ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΕΠΕ 5, 452)
Στὸ πνευματικὸ στερέωμα τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ ἐξέχουσα θέση κατέχουν «οἱ Τρεῖς μέγιστοι φωστῆρες τῆς Τρισηλίου Θεότητος», Βασίλειος ὁ Μέγας, Γρηγόριος ὁ Θεολόγος καὶ ὁ Ἰωάννης «ὁ χρυσολόγος ὁ ἔνθεος». Οἱ Τρεῖς αὐτοὶ Ἱεράρχες θὰ φωτίζουν πάντοτε τὶς γενεὲς τῶν ἀνθρώπων «ἔργοις καὶ λόγοις καὶ δόγμασιν», ἀλλὰ καὶ ὡς «μελίρρυτοι ποταμοὶ τῆς σοφίας» θὰ ποτίζουν καὶ θὰ δροσίζουν ὅλη τὴν Οἰκουμένη μὲ τὰ νάματα τῆς θεογνωσίας τοῦ ἀληθινοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία γι’ αὐτοὺς καυχᾶται ἐν Κυρίῳ καὶ τοὺς προβάλλει στοὺς πιστοὺς Χριστιανοὺς πρὸς μίμηση κατὰ δύναμιν. Προβάλλονται ἰδίως στοὺς διδασκάλους, στοὺς ἐκπαιδευτικούς, γιὰ νὰ ἀκολουθοῦν τὰ ἴχνη τους στὸ ὑψηλὸ καὶ μεγαλειῶδες ἔργο τῆς παιδείας καὶ τῆς ἀγωγῆς. Προβάλλονται καὶ στὴν σπουδάζουσα νεότητα, γιὰ νὰ ἀκολουθεῖ τοὺς δυὸ δρόμους ποὺ βάδιζαν καὶ αὐτοὶ ὡς σπουδαστὲς στὶς πόλεις τῶν γραμμάτων καὶ τῆς σοφίας, τὸν ἕνα, ποὺ τοὺς ὁδηγοῦσε ἀπὸ τὴν κατοικία τους στὸν οἶκο τοῦ Θεοῦ, τὸν Ἱερὸ Ναό, τὸν ἄλλον, ποὺ τοὺς ὁδηγοῦσε ἀπὸ τὴν κατοικία τους στὴν Σχολή τους, στὸ Πανεπιστήμιο.
Τοὺς Οἰκουμενικοὺς αὐτοὺς Διδασκάλους, ποὺ συνδύασαν ἄριστα τὴν κατὰ κόσμον σοφία μὲ τὴν ἄνωθεν σοφία, τὴν κατὰ Θεόν, θαυμάζουν οἱ αἰῶνες. Τοὺς ἐγκωμιάζουν ποιητὲς καὶ λογοτέχνες, φιλόσοφοι καὶ ἱστορικοί. Ἡ Παιδεία τοῦ Ἔθνους μας τοὺς κατέστησε δικούς της προστάτες καὶ ἐμπνευστές. Τοὺς ὑμνολογοῦν καὶ τοὺς δοξάζουν οἱ πιστοὶ Χριστιανοὶ καὶ καυχῶνται ἐν Κυρίῳ γιὰ τὸ ἄδυτο μεγαλεῖο τους.
Ὅμως ποῦ ὀφείλεται τὸ μεγαλεῖο τους; Γιατί τόσες νῖκες ἐκ μέρους τους, λαμπρὲς ἐπιτυχίες, πνευματικὲς κατακτήσεις, δόξα καὶ μεγαλωσύνη; Ἐν πρώτοις, διότι εἶχαν τὴν παντοδύναμο Χάριν τοῦ μόνου σοφοῦ καὶ ἰσχυροῦ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος μας. Τὰ χαρίσματά τους, τὰ τάλαντά τους, οἱ ἐπιδόσεις τους καὶ ὅλα τὰ λαμπρὰ ἔργα τοὺς ὀφείλονται στὸν Κύριο, ὁ Ὁποῖος ἔδωσε στὴν Ἐκκλησία Του, «τοὺς μὲν ἀποστόλους, τοὺς δὲ προφήτας, τοὺς δὲ εὐαγγελιστάς, τοὺς δὲ ποιμένας καὶ διδασκάλους, πρὸς τὸν καταρτισμὸν τῶν ἁγίων εἰς ἔργον διακονίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ». (Ἐφεσ. δ΄ 11-12).
Στὸν Θεό, ὅπως καὶ οἱ ἴδιοι πίστευαν ἀκράδαντα, ὀφείλονταν πρωτίστως καὶ κυρίως ὅλα τὰ κατορθώματά τους, ἀλλὰ καὶ στοὺς προσωπικούς τους ἀγῶνες καὶ τὶς μεγάλες προσπάθειές τους. Ἐργάζονταν καὶ προσεύχονταν, μελετοῦσαν καὶ σπούδαζαν, κήρυτταν καὶ συνέγραφαν. Ἔκαναν ἔργο μεγάλο, λαμπρό, τεράστιο, μέσα στὴν ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητος. Ἀλλὰ καὶ ἕνας ἄλλος ἀνθρώπινος παράγοντας συνετέλεσε πολὺ στὴν ἀνάδειξή τους: ἡ μεγάλη συμβολὴ τῶν ἐναρέτων καὶ εὐσεβῶν μητέρων τους.
Θαυμάζουμε βεβαίως αὐτοὺς «τοὺς μελιρρύτους ποταμοὺς τῆς σοφίας», ἀλλὰ ἐλάχιστα θυμόμαστε τὶς ἐπίγειες πηγές, ἀπὸ τὶς ὁποῖες οἱ ποταμοὶ ἀνέβλυσαν. Μεγαλύνουμε αὐτοὺς τοὺς τρεῖς γίγαντες τοῦ πνεύματος, ἀλλὰ σπανίως ὁ νοῦς μας τρέχει καὶ στὶς προσωπικότητες ἐκεῖνες, τὶς ἱερὲς καὶ σεβαστές, ποὺ τοὺς γέννησαν καὶ τοὺς ἔθρεψαν καὶ τοὺς χάρισαν ὁλόψυχα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Οἱ ἅγιες ἐκεῖνες γυναῖκες, ποὺ ἀξιώθηκαν ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ γίνουν μητέρες τῶν μεγάλων αὐτῶν ἀνδρῶν, ὑπῆρξαν τὰ ὄργανα τοῦ Θεοῦ, μέσῳ τῶν ὁποίων δωρήθηκαν στὴν Ἐκκλησία οἱ σοφοὶ καὶ Πνευματέμφοροι διδάσκαλοι καὶ Ἱεράρχες.
Τὸ μυστικὸ τοῦ μεγαλείου τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν βρίσκεται ὁμολογουμένως καὶ στὶς τρεῖς εὐσεβεῖς μητέρες τους,Ἐμμέλεια, Νόννα καὶ Ἀνθοῦσα. Τὴν ἀλήθεια αὐτὴ διεκήρυξαν «ἰδίοις στόμασιν» οἱ «οὐρανοβάμονες ἐπίγειοι Ἄγγελοι» αὐτοί, καί τὴν κατέγραψαν στὰ συγγράμματά τους, γιὰ νὰ ἀντιλαμβάνονται οἱ ἐπερχόμενες γενεὲς τὴν ὕψιστη καὶ μεγάλη δύναμη, τὴν ὁποία ἔχει ἡ συνεργὸς τοῦ Θεοῦ ποὺ λέγεται ΜΗΤΕΡΑ. Ἀλήθεια ποὺ διακηρύττουν καὶ ἐπαναλαμβάνουν μεγάλοι παιδαγωγοὶ καὶ κοινωνιολόγοι, ἱστορικοὶ καὶ ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων, στρατιωτικοὶ καὶ πολιτικοὶ ἄνδρες, οἱ ὁποῖοι μὲ ἐνθουσιασμὸ καὶ ἱερὸ δέος ἰσχυρίζονται, ὅτι «πίσω ἀπὸ μία μεγάλη προσωπικότητα κατὰ κανόνα κρύπτεται μία μεγάλη μητέρα».
Οἱ Χριστιανὲς μητέρες εἶναι οἱ σπουδαιότερες ἐργάτριες, ὕστερα ἀπὸ τὸν Θεό, ποὺ λαξεύουν τὶς παιδικὲς ψυχὲς καὶ ἐμπνέουν Ἰδανικά. Αὐτὲς διαπλάσσουν τὸν χαρακτῆρα τῶν παιδιῶν τους καὶ μέσα ἀπὸ τὰ τὴν συμμέτοχη στὰ Ἅγια Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἀναδεικνύονται αὐτὰ ἄνθρωποι ἐνάρετοι. Αὐτὲς μεταβάλλουν τὴν ὄψη τῆς κοινωνίας καὶ δημιουργοῦν τὸν πολιτισμὸ τῆς ψυχῆς.
Τὴν μεγάλη αὐτὴ ἀποστολὴ τους εἶχαν ἐννοήσει οἱ μεγάλες μητέρες τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ἐμόχθησαν, ἐκοπίασαν καὶ θυσιάστηκαν στὸ ὑψηλό, τὸ μητρικὸ ἔργο, γιὰ νὰ μορφώσουν τὰ τέκνα τους «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου». Καὶ κατάφεραν, χάριτι Θεοῦ, νὰ ἀναδείξουν αὐτὰ κοινωνικοὺς ἀναμορφωτὲς καὶ ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας. Τὴν προσφορὰ καὶ τὸ ἔργο τους, ἀξίζει νὰ μελετοῦμε. Τὶς προσευχές τους νὰ ἐπικαλούμαστε. Καὶ τὸ παράδειγμά τους νὰ μιμούμαστε.
Ἀπό τό βιβλίο: «Μητέρες Ἡρωΐδες τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν»
